Lịch sử Tiếng Nogai

Người Nogai, hậu duệ của các dân tộc hãn quốc Kim Trướng, lấy tên và ngôn ngữ của họ từ cháu trai của Thành Cát Tư Hãn, Nogai Khan, người cai trị những người dân du mục phía tây sông Danube vào cuối thế kỷ 13. Sau đó, họ định cư dọc theo bờ Biển Đen của Ukraina ngày nay.

Ban đầu, bảng chữ cái Nogai dựa trên chữ Ả Rập. Năm 1928, một phiện bản chữ Latinh đã được giới thiệu. Nó được học giả người Nogai Abdul-Khamid Shershenbievich Dzhanibekov (ru) (Djanibek), nghĩ ra, tuân theo các nguyên tắc được áp dụng cho tất cả các ngôn ngữ Turk.[10]

Năm 1938, quá trình chuyển đổi sang chữ Kirin bắt đầu. Chính tả dựa trên chữ Latinh được cho là một trở ngại cho việc học tiếng Nga.

Việc trục xuất người Nogai khỏi Ukraina vào thế kỷ 19 đã chia những người nói tiếng Nogai thành nhiều nhóm biệt lập về mặt địa lý. Một số đến Thổ Nhĩ Kỳ và România, trong khi những người khác ở lại Đế quốc Nga, định cư ở phía bắc Dagestan và các khu vực lân cận Chechnya và Stavropol Krai.

Ngôn ngữ Nogai đã biến mất rất nhanh ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ngày nay, nó chủ yếu được nói bởi thế hệ cũ; tuy nhiên, vẫn có những người nói trẻ tuổi hơn, vì có một số ngôi làng ở Thổ Nhĩ Kỳ nơi đây là phương thức giao tiếp phổ biến. Ở Liên Xô, ngôn ngữ giảng dạy trong trường học là tiếng Nga, và số lượng người nói ở đó cũng giảm. Các ước tính gần đây cho thấy tổng số người nói tiếng Nogai vào khoảng 80.000 người.

Năm 1973, hai tờ báo nhỏ bằng tiếng Nogai đã được xuất bản, một ở Karachay–Cherkessia và một ở Cộng hòa Xô viết Xã hội chủ nghĩa Tự trị Dagestan (Ленин йолы), nhưng hầu hết những người nói tiếng Nogai chưa bao giờ nghe nói về những ấn phẩm này, và các bài báo đã không đến được các làng Nogai.

Tiếng Nogai hiện là một phần trong chương trình giảng dạy của trường từ năm thứ 1 đến năm thứ 10 tại huyện Nogaysky của Dagestan. Nó cũng được giảng dạy tại Trường Sư phạm Karachayevo-Cherkess và chi nhánh quốc gia của Học viện Sư phạm.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tiếng Nogai https://www.omniglot.com/writing/nogai.htm http://glottolog.org/resource/languoid/id/noga1249 http://www.endangeredlanguages.com/lang/943 http://www.turkevi.org/ilk-nogayca-roman-kitabi-ya... https://glottolog.org/resource/languoid/id/noga124... https://www.worldcat.org/oclc/12067444 https://minlang.iling-ran.ru/langs https://minlang.iling-ran.ru/lang/nogayskiy-yazyk https://www.facebook.com/photo/?fbid=1795600770673... https://iso639-3.sil.org/code/nog